Laat de gemeenteraad weer de baas zijn

Geschreven door:
Fabian Buiter, 4 oktober 2021

De Grondwet bepaalt dat de raad aan het hoofd van de gemeente staat, dat de gemeenteraad dus ‘de baas’ van de gemeente is. Maar is dat in Oldambt daadwerkelijk het geval?

Het college maakt de dienst uit
Tot nu toe is het in Oldambt gebruikelijk om het inhoudelijke resultaat van de vorming van een meerderheidscoalitie vast te leggen in een coalitieakkoord. Dit is een document van de coalitiepartijen dat de belangrijkste doelstellingen voor het beleid van het college voor de komende bestuursperiode bevat.

Het werken met een coalitieakkoord leidt in het algemeen tot de klassieke structuur van een vaste coalitie en een vaste oppositie. In Oldambt steunt deze coalitie – welhaast per definitie – het collegebeleid, waardoor de oppositie weinig in de politiek-bestuurlijke melk te brokkelen heeft. Dit kan onder meer teleurstelling en verzuurde verhoudingen tot gevolg hebben. Bovendien werkt een coalitieakkoord polariserend.

De ‘macht van het getal’ manoeuvreert het Oldambtster college in een uitermate comfortabele positie. Immers, zolang de coalitiepartijen in een meerderheidscoalitie vóór de collegevoorstellen stemmen en achter het college blijven staan – hetgeen in Oldambt meestal het geval is, mede omdat die partijen weinig met het dualisme hebben – heeft het college niks te vrezen en kan het genoegzaam achterover leunen. Dit maakt dat niet de gemeenteraad, maar het college de dienst uitmaakt en de facto de baas van de gemeente is.

Nu moet bovenstaand beeld wel enigszins worden genuanceerd. Want sinds de SP haar collegeverantwoordelijkheid aan de wilgen heeft gehangen is er een minderheidscoalitie ontstaan waardoor het kunnen leunen op een raadsmeerderheid voor het college niet meer vanzelfsprekend is.

Laat de gemeenteraad weer de baas zijn
Er zijn verschillende manieren om de macht van het college te beteugelen en de gemeenteraad weer daadwerkelijk het hoofd van de gemeente te laten zijn.

Eén manier is afscheid nemen van het coalitieakkoord en gaan werken met een raadsakkoord. Een raadsakkoord verschilt van een coalitieakkoord, omdat niet alleen de coalitiepartijen maar (nagenoeg) alle raadspartijen een akkoord sluiten en daarmee tot raadsbrede samenwerking komen.

In het akkoord wordt op hoofdlijnen de ‘wat-vraag’ beantwoord (wat willen partijen bereiken). Als basis hiervoor kunnen de overeenkomsten in de verkiezingsprogramma’s dienen. Vervolgens kan de ‘hoe-vraag’ worden uitgewerkt door in gesprek te gaan met inwoners, ondernemers, maatschappelijke organisaties en andere betrokkenen. Hierdoor wordt draagvlak gecreëerd en bijgedragen aan het depolariseren van de politiek. Dit betekent trouwens niet dat het politieke debat wordt doodgeslagen, want de niet in het akkoord opgenomen thema’s en de uitwerking van de ‘hoe-vraag’ bieden hiertoe nog voldoende ruimte.

Als kers op de taart is het, om de raad weer als hoofd van de gemeente te positioneren, voor de raadspartijen zaak om wethouders te benoemen die zich bereid hebben verklaard om als dienaars van de gemeenteraad – en daarmee de inwoners – het raadsakkoord uit te voeren.

Binnenkort gaat Gemeentebelangen de andere partijen vragen of zij bereid zijn om voor de volgende raadsperiode tot een raadsakkoord te komen. We houden u op de hoogte!

Albert Kuiper
Kandidaat-raadslid voor Gemeentebelangen Oldambt

Wilt u nog meer blogberichten lezen? Ga dan naar de pagina Nieuws.